Het is hoopvol dat Maarten Camps, secretaris-generaal van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), in zijn nieuwjaarsartikel aandacht heeft voor duurzaamheid (FD, 18 januari). Hij betoogt echter dat we voorzichtig moeten zijn met ‘het beteugelen van concurrentie’ en alleen internationaal voorop moeten lopen ‘wanneer er een internationale beweging richting hogere productstandaarden is’.

Duurzaamheid wordt door Camps kennelijk nog vooral gezien als een kostenpost. Deze traditionele manier van denken laat zien dat de hoogste ambtenaar van EZK niet begrijpt hoe essentiële transities tot stand komen, welke rol private koplopers daarbij spelen en wat zij van de overheid verwachten.

Van eerlijke chocoladerepen tot circulaire autobanden, in bijna alle sectoren staan bedrijven op die uit eigen beweging voor een radicaal duurzame koers kiezen. En niet zonder succes. McKinsey stelt in onderzoek (2016) dat social enterprises 3 procentpunt hebben bijgedragen aan de bbp-groei tussen 2010 en 2015.

En nog belangrijker: ze leveren een concrete bijdrage aan maatschappelijke uitdagingen zoals klimaat, milieu, ongelijkheid of werkgelegenheid voor deonderkant van de arbeidsmarkt. Internationaal lopen multinationals als DSM en Unilever voorop. Ook zij wachten niet op een verhoging van de minimumstandaarden door de overheden van bijvoorbeeld China en de VS, want zij begrijpen dat met deze manier van denken iedereen op iedereen zal wachten en de problemen groter worden.

Echte leiders zien de uitdagingen en zijn intrinsiek gemotiveerd om daar een bijdrage aan te leveren. Bedrijven spelen in op een brede maatschappelijke behoefte. Ondernemers zelf, maar ook hun klanten, investeerders en personeel verwachten dat er een positieve bijdrage aan de maatschappij wordt geleverd. ‘Society is demanding that companies, both public and private, serve a social purpose’, schreef de ceo van BlackRock, ’s wereld grootste vermogensbeheerder, zelfs in zijn jaarlijkse brief aan ceo’s.

Als het kabinet zijn ambitieuze klimaat- en inclusiviteitsdoelen wil waarmaken, moet zijn economisch beleid deze koplopers omarmen en steunen. Het moet niet wachten op een ‘internationale beweging’, maar juist deel uitmaken van de voorhoede en aansluiten op de behoeften van deze impact gedreven bedrijven. Door social enterprises te omarmen en als een ’topsector’ te behandelen. Door de maatschappelijke waarde ook te waarderen en het speelveld gelijker te maken. Door sociale en duurzame doelstellingen nu echt eens een plek te geven in het inkoopbeleid. En door de bijdrage van het bedrijfsleven aan de Sustainable Development Goals te meten en monitoren.

De markt lijkt de urgentie steeds meer te voelen, maar EZK komt niet verder het behoud van ‘concurrentieverhoudingen’. Dat is een gemiste kans.