Achter de schermen bij… Bijzondere Breinen

Achter de schermen of beter gezegd, vanuit de denkwijzen van Bijzondere Breinen. Want deze sociale onderneming heeft geen tastbaar product, het is geen chocola. Het is een mooi gedachtegoed en aan ons de taak om na een leuk interview met Geo van Dam en Ido van der Waal, de oprichters van Bijzondere Breinen, daar chocola van te maken.

Bijzondere breinen en neurodiversiteit

Geo en Ido hebben het over bijzondere breinen en neurodiversiteit. Maar wat is dat dan? Ieder brein is toch bijzonder? En dat is ook zo vinden ze. “Echter, als je aan mensen vraagt of ze iemand kennen met een bijzonder brein dan zegt 99% toch wel dat ze zo’n iemand kennen,” vertelt Geo. “Om het maar even begrijpelijker te maken, alhoewel we wel liever kijken naar wat mensen wel kunnen: het is alles wat aan de buitenkant van de curve zit. Dus mensen met een bijzonder brein hebben onder andere vormen van bijvoorbeeld autisme, A(D)HD, bipolariteit, dyslexie en dyscalculie.” Deze mensen denken net wat anders en als zij zich niet een beetje aanpassen worden ze al snel uitgestoten. Terwijl het juist een versterkend effect kan hebben in bepaalde vraagstukken of conflicten tussen mensen vinden ze. Bijzondere Breinen streeft naar een collectieve denkkracht om conflicten en vraagstukken op te kunnen lossen. “Het is zonde dat in deze tijd waar innovatie en kennis nodig is, zoveel mensen buiten de maatschappij staan die wel degelijk van waarde kunnen zijn en die meerwaarde willen we naar boven krijgen”, vertelt Ido.

Hoe het allemaal begon

De mannen kennen elkaar van het European Brains@Work netwerk. Zij delen dezelfde visie dat in mensen met een bijzonder brein veel potentie en goede ideeën zitten, maar dat het zonde is dat ze sneller worden uitgestoten wanneer ze niet binnen een bepaalde (functie)omschrijving passen. Beide merkten de bijzondere breinen op in ofwel familiekringen of in eerdere werkervaringen. Geo houdt zich al lang bezig met het trainen en coachen van mensen, maar daarin zag hij ook dat er veel getraind wordt vanuit de systematiek, een opgelegd systeem. Dat wilde hij toen al veranderen, want het moet juist benaderd worden vanuit wat mensen goed kunnen, de authenticiteit en niet een bepaald systeem. Ido is al jaren arbeidsmediator en heeft o.a. onderzoek gedaan naar conflicten van hoogbegaafden. Hij kwam erachter dat anders denken vaak de bron is van veel conflicten maar ook dat conflicten kunnen leiden tot nieuwe ideeën en innovatie. Toen heeft Ido in 2017 gevraagd of Geo mee wilde doen met zijn initiatief Bijzondere Breinen. Ido: “Wij zijn dit gaan doen om een betere maatschappij te krijgen waarbij meer mensen die anders denken geïncludeerd worden in plaats van aan de kant gezet worden.”

Samendenken is de essentie

Samen zoeken zij naar verschillende denkstijlen in mensen en zetten zij bijzondere breinen in om bepaalde conflicten of vraagstukken in bedrijven op te kunnen lossen. Ze hebben een eigen methodiek ontwikkeld om effectief te kunnen samendenken. En ja, dat is een werkwoord volgens de twee mannen. Geo licht het toe: “De denkkracht die nu nog onbenut of verspeeld wordt, die moet benut gaan worden. Dat zit in het hele spectrum. Dus het kan zijn dat hoogbegaafde mensen in een bedrijf niet op hun plek zitten en in een conflict terecht komen, maar het kunnen ook mensen zijn die allang buiten de maatschappij staan maar wel degelijk iets kunnen en zo weer projectmatig aan het werk kunnen. Zo betrekken we mensen in samendenksessies waarbij ze meedenken over vraagstukken en daarmee laten we zien wat ze waard zijn.”

Van GGZ tot het IT-specialist

Om een concreter beeld te krijgen van hun werk geven ze een paar mooie voorbeelden van projecten die ze uitvoeren. Het begon met een traject bij de GGZ. Dit was een grootschalig project over hoe de GGZ verbeterd kan worden met samendenksessies tussen zowel GGZ cliënten als professionals door het hele land. Ze doen echter niet alleen samendenksessies, maar hebben een uitgebreide databank van bijzondere breinen die ze op verschillende opdrachten kunnen inzetten, zoals ook bij het CBR. Een college van deskundigen beoordeelt daar de examenvragen, maar doordat de examens door ieder persoon gemaakt moet kunnen worden, hadden ze ook iemand nodig die vanuit de optiek van bijzondere breinen ernaar kijkt. Dan hebben ze ook nog een uitvindersgroep. Een opdrachtgever heeft een verbetering van een product beschikbaar en zoekt een aantal mensen die kunnen meedenken of uittesten en die kunnen Geo en Ido dan leveren. Nog een laatste voorbeeld: een ondernemer had het idee dat hij gehackt was en zocht naar een specialist op IT-gebied. Die hadden zij in hun eigen databank gevonden en die jongen heeft daar een heel goed project gedaan. Geo: “Het leuke was dat die jongen zichzelf helemaal niet profileerde als deskundige op dat gebied en er dan zo toch achter komt dat hij dit ook kan en ook merkt dat hij kan omgaan met die mensen. Dat was ontzettend goed voor zijn zelfbeeld!”

Wat is je naam en hoe denk je?

Met die vraag beginnen Ido en Geo hun samendenksessies. “Net zoals dat er verschillende leerstijlen zijn, zie je ook dat er verschillende denkstijlen zijn. Daar sta je misschien niet zo snel bij stil, maar als je dat wel een beetje door hebt dan geeft dat ook enig zelfinzicht. Wat ten gevolge heeft dat je beter de verbinding met de ander kan maken wanneer je begrijpt hoe de ander denkt. Het is eigenlijk een soort paradigma. Je kijkt op een hele andere manier naar het samendenken”, legt Ido uit. Geo vult aan: “We kijken niet in de zin van jij bent anders en kunt dit niet, maar juist van jij bent anders en denkt anders, wat heb ik daar aan. We willen het over eigenschappen hebben en hoe je die beter kunt benutten.” Zo kunnen verschillende denkstijlen elkaar versterken en worden ze niet verspild. De bijzondere breinen krijgen zo de erkenning en waardering die ze verdienen.

Waarom een social enterprise?

“Bijzondere Breinen is een bv en dat is ook de basis van het hele verhaal. Het is de erkenning en ook de economische waarde herkennen van mensen die anders denken. Het is de emancipatie van het bijzondere brein en de sociale innovatie waar ze het over hebben. De bijzondere breinen worden weer onderdeel van de maatschappij”, aldus Ido. Maar een gedachtegoed als dit aan de man brengen is zo eenvoudig nog niet merkten Geo en Ido. Het ging niet geheel zonder slag of stoot. Zoals een notaris die eerst niks in de bv statuten wilde opnemen over een social enterprise. “We merkten dat sociaal ondernemerschap nog niet algemeen bekend is of er hangen veel vooroordelen aan. Daarom is de focus op je impact en het verhaal enorm belangrijk. Het is geen tastbaar product dat je kunt laten zien, het is geen chocola met een heel productieproces. Bij het opzetten van onze social enterprise en het vormen van de visie hebben we dan ook veel gehad aan de verschillende bijeenkomsten van Social Enterprise NL”, vertelt Ido.

Nog een tip voor collega sociaal ondernemer?

“Sociaal ondernemen vergt een lange adem. Je gaat het niet een jaartje proberen en als het niet direct lukt dan maar stoppen. Als je een social enterprise wil zijn is dat degelijk anders dan een gewoon bedrijf beginnen. Er komt een lastige factor bij, maar de voldoening aan de andere kant is dan wel weer groter”, zegt Geo.

Ook aansluiten bij een netwerk van ruim 390 sociaal ondernemers? Vul dan het aanmeldformulier in! 

Meer over Bijzondere Breinen? Bekijk de website!
Meer ‘Achter de schermen’? Lees ook het vorige interview bij PaperWise.