Preview #1: Iedereen Werk, Iedereen Winst

Dit interview is een sneak preview van het boek Iedereen Werk, Iedereen Winst, dat op 28 november verschijnt. Het boek van Mark Hillen gaat in op de vraag hoe overheid, bedrijven en sociale firma’s meer arbeidsplaatsen kunnen creëren voor mensen met een arbeidsbeperking | meer weten >

EMMA SAFETY SHOES | WIE DE SCHOEN PAST..

Als hij zijn broekspijp een beetje oprolt, komt een helderblauwe moderne schoen tevoorschijn. “Dit zijn ook veiligheidsschoenen,” zegt Peter Hobbelen. Twee jaar geleden nam hij Emma Safety Shoes over, een bedrijf dat al sinds begin vorige eeuw veiligheidsschoenen maakt. De schoen lijkt in niets op de welbekende stalen neuzen uit de bouw en andere, niet aan modegrillen onderhevige sectoren. “Mensen willen echt wel een beetje goed voor de dag komen hoor, maar om een tractor uit een drassig weiland te halen draag je wel het liefst de waterdichte schoenen met maximale grip die we ook maken.”

Emma is vernoemd naar de voormalige staatsmijn Emma te Brunssum. In de hoogtijdagen werkten hier 10.000 mensen. Mijnwerkers die ondergronds niet meer mee konden, werden met aangepast werk aan de slag gehouden. In 1925 ontstond de behoefte om bestaande mijnwerkersschoenen te beslaan met stalen neuzen om de mijnwerkers ondergronds beter te beschermen. In 1931 leidde dit tot de eerste sociale werkplaats, met de naam WIM: Werkplaats Invalide Mijnwerkers. Later werd het bedrijf omgedoopt tot Emma Veiligheidsschoenen, en verzelfstandigd; een social enterprise was geboren.

Extremely safe

Anno 2014 is Emma Safety Shoes een modern bedrijf. Extremely safe, zoals ze zelf zeggen: we put them through hell before we put them in the box. Een dynamische organisatie, die is geëvolueerd van publieke sociale werkvoorziening tot modern privaat bedrijf. Op een paar honderd meter van de plek waar de toenmalige staatsmijn zich bevond, zijn nog steeds ruim honderd mensen met een arbeidshandicap aan de slag, die per jaar zo’n 300.000 paar schoenen produceren, goed voor een omzet van 15 miljoen euro. “Wij laten zien dat het kan: een marktconform bedrijf runnen met een maatschappelijk doel. Wij werken met mensen die worden gedetacheerd vanuit het SW-bedrijf en maken gebruik van tarieven waarin rekening wordt gehouden met hun lagere verdienvermogen. Verder is het bedrijf in alle opzichten een normale BV.”

Hoe dat kan? “Er is de afgelopen twintig jaar heel veel veranderd in de sociale werkvoorziening, heel veel productiewerk verdween bijvoorbeeld naar lagelonenlanden. Wat ik miste was ondernemersgeest, en de aansluiting bij het bedrijfsleven,” zegt Peter. Hij was jaren directeur van een sociale werkvoorziening en had goede voorbeelden gezien. Neem bijvoorbeeld Twinny Load, dat zo’n beetje synoniem was geworden voor het woord fietsendrager; het bedrijf had vanuit de sociale werkvoorziening een succesvol en kwalitatief product op de markt gebracht. Samen met zijn compagnon Tom Hermans besloot hij zijn kans te grijpen toen de sociale werkvoorziening LICOM in Heerlen failliet ging en de curatoren het gezonde bedrijfsonderdeel Emma Veiligheidsschoenen ter overname aanboden.

De lopende band de deur uit

Voor Emma is het mogelijk om marktconform te ondernemen en te concurreren met commerciële bedrijven in dezelfde branche door de core business van het bedrijf als uitgangspunt te nemen: het produceren en verkopen van veiligheidsschoenen. Hier wordt gewoon gewerkt en geproduceerd. Maar dan moet je wel de bedrijfsprocessen aanpassen aan de mensen die je hebt. “Ik heb een hekel aan het meten van prestaties van mensen en ik geloof al helemaal niet in het meten van loonwaarde. En eigenlijk ook niet in functies: “Wij zorgen ervoor dat iemand taken krijgt die hij goed kan verrichten, dan is diegene voor ons 100% productief.” Zo werd vorig jaar de lopende band de deur uit gedaan, nadat gebleken was dat die de mensen opjaagde, waardoor ze vaker uitvielen. In plaats van een band wordt er nu gewerkt met een ander systeem dat het werktempo aan de mensen zelf overlaat. “De output ligt nu zo’n 20% hoger, het is interessant om te zien dat het aanpassen van processen aan de werknemers tot betere resultaten kan leiden. We blijven zoeken naar de beste manier om mensen aan het werk te zetten, welke taken geschikt voor ze zijn, dat moet van geval tot geval worden bekeken en dat wisselt. Maar het werkt wel. ”

Het model van Emma Safety Shoes is eigenlijk eenvoudig: Emma zorgt voor productieprocessen die worden aangepast aan de mogelijkheden en de wendbaarheid van de mensen die er aan het werk zijn. Zowel lichamelijk als verstandelijk beperkten en mensen met psychiatrische aandoeningen draaien volwaardig mee in het Limburgse Brunssum. Er wordt in de eerste plaats gekeken naar wat iemand wél kan en daar worden de taken op afgestemd. Op deze manier blijft de productie op peil. “Het kan zijn dat iemand niet langer dan vier uur staand werk kan verrichten, dat is prima, dan doet diegene de rest van de tijd zittend werk. Als je last hebt van psychoses hoeft dat niet te betekenen dat je de hele dag eenvoudig en repeterend werk hoeft te doen. Van dat principe gaan we uit, en dat zorgt tegelijkertijd voor minder ziekteverzuim.”

Social enterprise is marktleider

Vanaf 2014 mag Emma Safety Shoes zich marktleider noemen op het gebied van veiligheidsschoenen in Nederland. Ook voor Emma geldt dat de onderneming alleen kan voortbestaan als er kwaliteitsschoenen worden geleverd, conform de arbo-wetgeving, afgestemd op een veelheid aan omstandigheden, en, als de klant dat wil, met decoratieve gaatjes in de lederen neus.

“Ik wil niet meer schoenen verkopen omdat klanten ons een sociaal bedrijf vinden, ik wil meer schoenen verkopen omdat de schoenen hartstikke goed zijn. We leveren echt kwaliteit, goede schoenen met allerlei orthopedische aanpassingsmogelijkheden, en er rijdt een pas- en meetbus om extra service te bieden. En dat alles natuurlijk voor een goede prijs.”

Emma is van plan verder te groeien: Wie de Emma-schoen past, trekke hem aan, is het devies van Peter Hobbelen. De export en productie zullen de komende jaren flink toenemen, net als het aantal arbeidsplaatsen. Emma Safety Shoes is een succesvol voorbeeld van een inclusief bedrijf.

>>>

Iedereen Werk, Iedereen Winst verschijnt op 28 november > 

Locatie:
Herengracht 505
1017BV